6- تکیه بر اصول و معیارها به جای افراد و شخصیت ها
باید اشخاص را با حق بشناسیم نه این که حق را با اشخاص؛ زیرا ملاک ارزیابی همه ما همان حق و حقیقت است. معروف است که امام علی علیه السلام در میان جنگ جمل به شخصی که در شناخت حق و باطل درمانده بود و نمی دانست که حق با علی است یا برخی از اصحاب پیامبر (ص) فرمودند: أعرف الحق تعرف أهله و اعرف الباطل تعرف أهله.

7- افزایش دانش و آگاهی و اطلاعات
بی تردید هر چه علم و آگاهی در جامعه بیشتر باشد شناخت حق و باطل آسان تر خواهد بود. قیام امام حسین(ع) نیز به خاطر این بود که مردم را از گمراهی بیرون آورد و بدین سبب ایشان منزل به منزل برای مردم خطبه می خواند تا فهم و درک مردم آن زمان را ارتقا و بهبود بخشد و این نکته در زیارت اربعین نیز تاکید شده است که برای نجات مردم از جهالت، نهضت حسینی برپا شده است. گروه های طاغوتی مثل رژیم قبلی ایران تلاش می کردند تا مردم را در ناآگاهی و فقر فکری قرار دهند و از این طریق مردم متوجه حق نخواهند شد و براحتی می توان باطل را برای آنان در لباس حق جلوه داد و به محض اینکه رهبران انقلاب و در راس آنان حضرت امام(ره) مردم را آگاه کرد روحیه حق طلبی مردم احیاء شد و نظام طاغوت را برچیدند.

8- دوری از دنیاگرایی و آلوده نشدن به مادیات دنیوی
این عامل از مهمترین عوامل کاهش و افزایش بصیرت است. بسیاری از افراد به خاطر پُست ، مقام و ثروت دنیوی نمی خواهند و نمی توانند هرگز بصیرت واقعی داشته باشند و این حالت شامل هم عوام و هم خواص مردم می شود.

حبیب بن مظاهر، هرگز دل به دنیا نبست و در رکاب فرزند رسول خدا(ص) تا آخر ایستاد، اما عمر سعد، علی رغم این که در سوابقش دارای شخصیتی مطلوب بود، وعده ملک ری، وی را وسوسه کرد و در صف لشکریان یزید قرار گرفت؛ پس می توان گفت دنیاگرایی جزء اساسی ترین عوامل نداشتن شناخت و بی بصیرتی در انسان هاست.

اگر مسلمانان صدر اسلام، زراندوزی، پست و مقام، ترس و در یک کلام دنیاطلبی خود را بر مسیر هدایت حضرت پیامبر(ص)، عدالت امام علی(ع)، حق‌جویی امام حسن(ع) و ظلم ستیزی امام حسین(علیهم السلام) ترجیح نمی‌دادند، امروز تاریخ بشریت شرمگین از ریخته شدن خون خدا بر زمین نبود.

توده های مردم با توجه به این که کمتر در دام حسادت، قدرت طلبی و مانند آن قرار می گیرند و دارای تقوای عملی هستند، می توانند از بصیرت سیاسی برای دست یابی به مسیر هدایت و اوج و کمال بهره گیرند.

مقام معظم رهبری به این مساله اشاره می کنند: خیلى اوقات انسان مشاهده میکند که توده‌ى مردم حقایق را از بعضى از خواص و نخبگان بهتر مى‌بینند و بهتر میفهمند؛ چون تعلقاتشان کمتر است.

دنیا طلبی می تواند شامل تمام مظاهر دنیایی از قبیل: حرص و آز، طمع، غرور، حب مال، حب جاه و مقام، حسادت، کینه ورزی نسبت به دیگران، قدرت طلبی، ترس، دروغ گویی، پیمان شکنی و... باشد.

9- دشمن شناسی
شناخت دشمن ابزاری کارآمد در افزایش بصیرت است. دشمن در جهت مقابل حق قرار می گیرد و همراه بر علیه آن اقدام می کند. یکی از ملاک های اساسی شناخت حق، شناخت جهت مقابل آن یعنی باطل است و به دنبال آن شناخت حق هم ساده تر خواهد شد.

10- مطالعه و مرور تاریخ و عبرت از آن
توصیه قرآن کریم و اولیای دین به سیر در زمین و مطالعه تاریخ، برای تفنن و سرگرمی نیست بلکه هدف عبرت گیری و افزایش سطح بصیرت جامعه است تا راه موفقیت و سعادت جوامع قبلی را دنبال کرده و از مسیرهایی که سبب انحراف و لغزش آن ها شده، خود را برحذر داریم؛ چرا که پروردگار عالم با هیچ قوم و ملت و دولتی پیوند دوستی نبسته و به نفع آن ها وارد عمل نخواهد شد مگر آن که خودشان شرایط دریافت رحمت الهی را فراهم آورند: «ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم».

یکی از اساسی ترین راه های بصیرت افزایی توجه و عبرت از تاریخ است. تاریخ پُر است از نشانه ها و عبرت های خوب و بد. و مطالعه آن بسیاری از حقایق و تجربیات را بر انسان ها روشن می سازد. خصوصا مطالعه تاریخ معاصر ایران که مقام معظم رهبری بر آن بسیار تاکید می کنند به افزایش تحلیل و درک و بصیرت کمک فراوان می کند. ایشان خود نیز همواره برای روشنگری و آگاه سازی مردم به بیان شواهد ومثالهای تاریخی

 خصوصاً در برخی دوران خاص از جمله تاریخ انقلاب و نیز دوران صدر اسلام و زمان حضرت علی که حق بر اهل آن مشتبه شده بود،می پردازند.

منظور از مطالعه تاریخ نگاه عمیق و دقیق آن است نه نگاه ظاهری و سطحی. مسلماً در تاریخ اسلام، یکی از پرعبرت‌ترین و درس آموزترین حادثه ها، عاشورا بوده است. شاید اگر در آن زمانه، مردمانی آگاه و با بصیرت می زیستند و خط مشی اسلام محمدی "ص" را فراموش نمی کردند، فریاد یاری جویی امام حسین(علیه السلام) بی پاسخ نمی ماند.

11- جریان شناسی فکری، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و...
در سوره زمر خداوند بهترین بندگان خاص خود را کسانی دانسته که به دنبال گفتارهای مختلف می روند و صداهای گوناگون را طلب می کنند. البته این به معنای پذیرش هر کلام و هر استدلالی نیست. بلکه این به خاطر آن است که پس از اینکه گفتارهای گوناگون با هم مواجه می شوند حق راه خودش را پیدا می کند و بالا می‌آید و باطل نیز شناخته می شود. امروزه بسیاری از افراد در غالب گروه ها و احزاب و دسته جات شناخته می شوند و می توان با شناخت جریان ها مختلف بسیاری از حقایق را درک کرد. در فتنه اخیر پس از آنکه ارتباط برخی از افراد در داخل با سلطنت طلبان، منافقان، و فراریون خارج از کشور روشن شد درک بسیاری از شبهات برای مردم ساده تر گردید. از این رو شناخت جریانات ضروری است.

12- امر به معروف و نهی از منکر، عدم بی تفاوتی در جامعه
یکی از عوامل تاثیر گذار در شناخت صحیح و بصیرت، حاکم نشدن بی تفاوتی در جامعه است. اگر این فریضه، یعنی اصل هشتم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی به خوبی در جامعه اسلامی جاری شود، در حصول بصیرت واقعی بسیار موثر خواهد بود. منظور از امر به معروف هم نسبت به دیگر مردم و هم نسبت به مسئولین است. این که فقط مسئولان و دولت مردان، مردم را امر به معروف و نهی از منکر کنند، کافی نیست، بلکه مردم نیز باید در صورت لزوم به مسوولان تذکر دهند؛ چرا که امام حسین(ع) به ما یاد داده است اگر دیدید حقی ضایع می شود سکوت نکنید و برای برپایی حق تلاش کنید؛ چنان چه اگر از سوی امت اسلامی امر به معروف و نهی از منکر تحقق نیابد، جامعه اسلامی ما با امت یهود و مسیحی هیچ فرقی نمی کند؛ زیرا قرآن کریم علت بهترین امت بودن امت اسلامی را انجام امر به معروف و نهی از منکر می داند؛ کما این که انجام این فریضه بزرگ زمینه ساز سایر فرایض دینی است و مختص یک قشر خاص هم نیست و همین صفت در قرآن کریم از بهترین صفات مومنان واقعی قلمداد شده است.

13- شناخت مراکز فتنه و افشای اهداف آن ها
با شناخت مراکز فتنه مسلما اهداف و نیات و فعالیت های آنان و نیز افراد و گروه های مرتبط با آنان شناخته خواهد شد و در این حالت رفع شبهات ذهنی جامعه ساده تر خواهد بود. این امر هم در بصیرت افزایی و هم در بصیرت بخشی موثر خواهد بود. در فتنه 1388 با شناخت و افشای اهداف مراکز فتنه داخل و خارج از کشور البته پس از مدتی غفلت، بصیرت عمومی جامعه نیز افزایش یافت.

14- پرهیز از احساسات و جو زدگی، و از اقدامات عجولانه و فاقد پشتوانه تحلیل جامع و منطقی
یکی از آفات گروه طرفدار حق در شبهات و فتنه ها پیروی از احساسات است. وقتی احساسات غلبه کند منطق و عقل به حاشیه می رود و حق و باطل مخلوط می شوند.
عادت به اینگونه رفتارها، افراد حق طلب را از بصیرت دور خواهد کرد. رهبر انقلاب همواره بر اجتناب از این مسائل تاکید کرده اند. اگر در شخصی این پرهیزکاری نهادینه شود بصیرتش در شرایط گوناگون بیشتر خواهد بود.

15- مطالعه وضعیت روز و شناخت زمان
آگاهی و شناخت از وقایع و اتفاقات و مسائل جدید بسیار مهم و در شناخت حق کارآمد است. امام صادق علیه السلام می فرمایند: العالم بزمانه لا تهجم علیه الوابس.
عالم به زمان بودن یعنی شناخت جامع نسبت به اوضاع روز همراه با درک و تحلیل درست اوضاع. یعنی تنها خبر داشتن کافی نیست و باید قرین با تحلیل درست نیز باشد. از طرفی کسی که تنها در گذشته سیر می کند و بر مبنای آن تصمیم گیری و تحلیل می کند، نمی تواند درک درستی از حقایق داشته باشد. به عنوان مثال حضرت ا مام «ره» در ارائه راهکار شناخت افراد مطرح برای مردم فرمودند:« ملاک حال فعلی افراد است،» حال اگر کسی از این حال فعلی آگاه نباشد و تنها حال سابق را در نظر بگیرد مسلماً راه گمراهی و کج فهمی را خواهد پیمود. چرا که قضاوتش بر مبنای دیروز است.

16- ثبات قدم، صبر و استقامت
گاهی اوقات در زمان های خاصی فتنه ها بسیار اوج می گیرند ، آن چنان که موج آن در همان ابتدا بسیاری از افراد حق طلب را می برد و گمراه می کند. در حالی که کمی تامل و استقامت به سرعت دست باطل را رو خواهد کرد. حضرت امیر می فرمایند للحقّ دوله و للباطل جوله، و البته صبر و استقامت در اینجا به معنای کناره گیری و مشاهده و سکوت نیست. و رهبری نیز مثل معروف همچون شتر دوساله بودن در فتنه ها را به معنای سکوت و کناره گیری ندانستند بلکه بالعکس نمونه عمار یاسر را الگوی مناسب معرفی می کنند.
استقامت بر مبنای اصول و حق غبار فتنه را خواهد نشاند و بصیرت اشخاص را استوار تر و مستمر تر خواهد کرد. مقام معظم رهبری این عامل را قرین و هم شان بصیرت معرفی می کنند: بنده بارها در طول این سالها این جمله امیرالمؤمنین علیه الصلاة والسلام را عرض کرده ام که فرمود این پرچم -پرچم انسانیت، اسلام، توحید- را آن کسانى که؛ «لا یحمل هذا العلم إلّا أهل البصر والصبر» داراى این دو خصوصیتند، میتوانند بر دست بگیرند و بلند نگه دارند؛ البصر الصبر؛ بصیرت و استقامت. امام حسین علیه السلام مظهر بصیرت و استقامت است.

17- قانون محوری
یکی از محوری ترین روش های بصیرت افزایی خصوصا در حیطه حکومت و نظام اسلامی قانون محوری و حرکت بر مبنای قانون است و هر شخص و گروه، به هر اندازه که خلاف قانون عمل کند به همان میزان از حق فاصله گرفته است. یقینا با تاسی از معیارها و قوانین شرعی و میثاق ملی یعنی در سایه قانون اساسی با محوریت ولایت فقیه می توان حوادث را پشت سر گذاشت، هر شخص و هر جناح سیاسی که احکام الهی، اسلامی و قانونی را زیر پا می گذارد باید با او برخورد کرد. به عنوان مثال اگر کسی در مقابل قانون ایستاد و یا مرتکب خلاف شرع دروغگویی به مردم شد، مردم باید او را طرد کنند، چه اینکه وابسته به گروه الف باشد و چه وابسته به گروه ب. در فتنه ها و مسائل مشتبه برای فهم درست از نادرست می توان این ملاک را در نظر گرفت. فتنه سال گذشته مصداق کاملی از این معنا بود و به سادگی می توان قانون را ملاک قرار داد و حق را از ناحق باز شناخت.

18- دقت در نشانه ها و شواهد
از دیگر علل و عواملی که در این مسئله مهم و اساسی است می توان به عبرت گیری از مسایل جهان و هستی اشاره کرد. تأکید خداوند بر توجه به آیات و نشانه های الهی از آن روست که انسان با تحلیل آن ها می تواند نسبت ها را به درستی به دست آورد و در یک آزمون خطا و تصحیح، تجربیات بسیار مفیدی را در زمینه های مختلف کسب کند.

همانطور که اشاره شد بسیاری از مردم در یک فرآیند، به بصیرت دست می یابند، زیرا بصیرت از اموری نیست که ناگهان تحقق یابد، بلکه در یک فرآیند با علل و عوامل مختلف در انسان پدیدار می شود که در این میان نمی توان نقش مهم نشانه ها و نشانه شناسی را نادیده گرفت. از این رو توجه به آیات و نشانه های الهی در هستی از هر نوع و جنسی در آیات 2 و 12 سوره ذاریات و نیز آیات 6 تا 8 سوره ق مورد تأکید قرار گرفته است. انسان با تحلیل دقیق داشته های خودشان که از آن به آیات انفسی یاد می شود و داده های بیرونی که از آن به آیات آفاقی یاد شده است، می تواند امیدوار باشد که به یک شناخت یقینی برسد.

هرچه تفکر و دقت در آیات انفسی و آفاقی و نشانه شناسی در انسان، قوی تر شود، دقت و تأمل و تحلیل وی نیز افزایش می یابد و یقین او از علم الیقین حصولی به عین الیقین شهودی و حق الیقین حضوری می رسد. به این معنا که نهایت تفکر و اندیشه در آیات انفسی و آفاقی، درک حضوری و دانش وجودی است که دیگر این دانش جزو ذات وی می باشد.

بر این اساس هر کسی باید در مسایل زندگی از امور اجتماعی و سیاسی خویش چنان دقت و توجه داشته باشد که بتواند از راه نشانه ها، حقیقت را کشف و شهود کند و در ادامه با تقوای سیاسی در مسیر آن گام بردارد. کسانی که از هیچ نشانه کوچک و جزیی نمی گذرند و آن را در یک پازل دسته بندی می کنند و در جای مناسب قرار می دهند، می توانند در نهایت، تبیین درستی از مسئله بیابند و واقعیت امور پوشیده را بر خود آشکار سازند. گاه یک فتنه می تواند این پازل هایی که در سایه روشن های تردید قرارگرفته است آشکار سازد و تصویری روشن از حرکات و اقدامات و رفتارهای شخص و یا گروه ارائه دهد. بارها دیده شده است که اهل نفاق و کفر و شرک در این فتنه ها خود را لو داده اند؛ زیرا گمان برده اند که موفقیت را در دست دارند و چهره واقعی خویش را آشکار می کنند و یا این که حرکت و رفتاری را از خود بروز می دهند که می تواند به عنوان متغیر ربطی میان تمامی پازل ها و قطعات پیشین، معنایی را القا و روشن سازد. در داستان حضرت امیرمؤمنان(ع) در جنگ صفین و فتنه بزرگ آن برخی از اهل تردید نمی دانستند که حق با علی یا معاویه است. هر چند که در آن زمان بسیاری از لشکریان معاویه با توجیه عمر و عاص فریب خوردند، ولی زنگارهای بسیار و پرده های استواری از دغل و تزویر و دروغ با شهادت عمار به عنوان یک نشانه فرو ریخت و از میان برداشته شد و اهل حق توانستند راه خویش را دریابند.
بنابراین مهم ترین رفتاری که در زمان فتنه از توده های مردم انتظار می رود آن است که در فتنه ها به نشانه ها توجه کنند، و با بهره گیری از اصول اساسی اسلام و قرآن، حق را از باطل باز شناسند و خواص و رجال سیاسی کشور را براساس آن معیار به ارزیابی نشینند و در نهایت، راه خویش را از گمراهان و منافقان جدا سازند.

19- شناخت اهل بصیرت و پیروی از ایشان
بایستی با مطالعه زندگی و مشی اهالی بصیرت، ویژگی هایی که موجب شد تا به این صفت متصف شوند را پیدا کرده و رفتار و گفتار آنها را الگو قرار دهیم. همچنین در اوضاع فتنه گون افراد روشنگر و حقیقت گویی هستند که بایستی به ایشان مراجعه و از بیان ایشان استفاده کرد. مقام معظم رهبری از جناب عمار یاسر به عنوان یک شخص روشنگر و با بصیرت یاد می کنند. در دوران مبارزات انقلاب، زمانی که حضرت امام در تبعید به سر می بردند برخی از خواص با بصیرت همین عمل جناب عمار را انجام می دادند و سخن امام را به مردم می رساندند و اهداف نهضت را برای مردم تبیین می کردند. همچنین در طول دوران انقلاب و در مشکلات و اتفاقاتی که برای آن رخ داده پیروی مردم از روحانیت و مسئولین بصیر و روشنگر، باعث عبور کشتی انقلاب از طوفان فتنه ها بوده است. افشاگری های شهید دیالمه در مجلس شورای اسلامی و غیر آن یکی از مصادیق این موضوع است.

20- میانه روی و پرهیز از افراط و تفریط
افراط و تفریط در اندیشه و عمل نه تنها انسان ها را از بصیرت و عمل بر طبق آن باز می دارد بلکه عمل بر طبق آن، در بسیاری از مواقع انسان را در صف کمک کاران به فتنه ها قرار می دهد. متأسفانه در بسیاری از اوقاتی که اوضاع به نفع انقلابیون و حزب الله طرفدار و پیرو اهداف انقلاب و مدافع ولایت فقیه بوده و دست دشمن از بهانه ها خالی بوده برخی حرکات افراطی آب به آسیاب دشمن ریخته و این حرکات کوچک و فرعی آن اصل مهم و اساسی (حقانیت نظام) را تحت الشعاع قرار داده است.

ملاک شناخت راه میانه و درک جامع آن، بیانات رهبر گرامی انقلاب است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: